Ziuzia i E2rd

Ziuzia

Ziuzia i dom na głowie to trzeci tom z serii autorstwa dramatopisarki Maliny Prześlugi wydanej przez wydawnictwo TASHKA. W naszym zapoznawaniu się z twórczością Maliny Prześlugi zrobiłyśmy właśnie kolejny krok do przodu. Pierwszą jej książką, która nas zachwyciła, była sztuka Dziób w dziób, opisana przez mnie nie tak dawno. Ta niezwykle twórcza autorka ma rzadki talent do wymyślania niebanalnych postaci, wokół których zawiązuje się wciągająca akcja. Ziuzia to dziewczynka, którą chcielibyśmy spotkać, choćby dlatego, że jest fajna i ma wielką wyobraźnię.

Cały dom staje na głowie, gdy w rodzinie pojawia się młodszy braciszek Ziuzi, Fistaszek. Hmm, skąd ja to znam! Ziuzia, która jest teraz średnią siostrą, nie może się doczekać kiedy nauczy Fistaszka chodzenia po drzewach, strzelania z pestek wiśni, huśtania się na huśtawce i tańców przebierańców. Ma wobec niego poważne, dalekosiężne plany, ale póki co, denerwuje ją wieczorny spektakl kąpania bobasa w asyście całej rodziny oraz fakt, że maluch rządzi jakby był najważniejszy! Jednak w chwili, gdy brat posyła siostrze swój pierwszy bezzębny uśmiech, czuje w sercu wszechogarniające ciepło uczuć :) Podobne obserwacje ambiwalentnych, targających dzieckiem emocji prowadzę na co dzień, towarzysząc mojej dwójce, co uwypukla wyraźnie spora różnica wieku między córkami.

Ziuzia jest dość niezwykła. Ma jedno oko szare, a drugie zielone. Mieszka z mamą zwaną Muchą, tatą zwanym Puszkiem, starszą siostrą Kiką i grubaśnym jamnikiem wołanym pieszczotliwie Ciamajdą.

Spotkanie z Ziuzią to przede wszystkim dotknięcie wyobraźni, magia najbardziej szalonych pomysłów, tętniąca życiem dziecięca wrażliwość i umiejętność przeżywania zwyczajnych spraw jakby były absolutnie niezwykłe. Pamiętam takie pozytywne bohaterki z dzieciństwa, gdy spotykałam je w książkach o Polyannie, i Emilce czy bardziej ekscentrycznej Ani z Zielonego Wzgórza.

Ziuzia nie jest jednak ugrzeczniona ani słodka. To rezolutna, wesoła łobuziara, która się nie nudzi, interesuje się tajemnicami świata i zna się na wilkach. Potrafi oswoić chorobę, lepiąc ją z plasteliny i bawiąc się z nią w dom. Tropi wilka w miejskim parku i dostaje od niego cenną lekcję na temat stada. Wymyśla RELAXY dla rodziny, aby pogodzić skłóconych i poddenerwowanych, sprawić, aby wszyscy dobrze wypoczęli: skakanie na tapczanie, przytulanie, słuchanie kołysanki, drapanie po plecach, planowanie wakacji. Odstresowujące aktywności, prawda?

Realizm magiczny w przygodach dziewczynki dopełnia magia ilustracji. Nie byłoby Ziuzi bez rysunków Roberta Romanowicza. Stworzył jej wizerunek, bardzo zapadający w pamięć. Moja córka rysowniczka nie do końca przepada za szeroko rozstawionymi oczami w dużej głowie bohaterki i pewnie miałaby do pogadania z ilustratorem na temat rysowania twarzy, ale za to docenia jego fantazję, umiejętności i obecność rysunkowych zwierząt.

Książka sama w sobie jest piękna i starannie wydana. Szkicowe rysunki przypominające technikę piórka przeplatają się z całostronicowymi malunkami w kolorze. W tle, pod warstwą farby, prześwitują stare gazety, jakby papiery, których data ważności przeminęła i straciły powab w tysiącu drobnych codziennych spraw, zyskiwały nagle nowy, aktualny, kolorowy wymiar. Zaciekawiły mnie oryginalne ilustracje Romanowicza, które odsłaniają warsztat pracy i poszukiwanie efektu końcowego, a tym samym mocno wpływają na charakterystyczny i rozpoznawalny styl książek z Tashki. Z przyjemnością sięgam już po następną nowość.

E2rd

Sporo tu niezwykłości. Ta książka to zbiór opowieści łączących się w historię o chłopcu, który nazywa się E2rd. Każda opowieść to rozdział napisany przez innego pisarza. Pomysł niecodzienny! Różnorodna całość spięta jest kolorowymi, nieco jaskrawymi i bardzo dynamicznymi ilustracjami Jaśminy Parkity. To pierwsza książka dla dzieci zilustrowana przez tę projektantkę, do tej pory tworzyła głównie projekty tkanin i ubrań oraz oprawy graficzne płyt. Skąd się wzięło imię bohatera w takim zapisie? Jak się powiódł odważny eksperyment pisarski i wydawniczy?

Autorzy poszczególnych fragmentów to mniej lub bardziej rozpoznawalni pisarze młodego i średniego pokolenia: Katarzyna Bonda, Sylwia Chutnik, Julia Holewińska, Kamil Niewiński, Daniel Odija, Malina Prześluga, Piotr Rowicki, Przemysław Rozenek, Maria Wojtyszko. Doborowe towarzystwo – wszyscy związani z teatrem, poezją, prozą, kulturą w każdym tego słowa znaczeniu, oraz z Tashką!

Postać wymyślił Przemek Rozenek i wspólnie z Kamilem Niewińskim stworzyli szkic „opowieści o narysowanym chłopcu, któremu udało się wyjść z cienia niepamięci”. Do literackiej zabawy zaprosili innych autorów i na łamach magazynu „Fika” kolejno ukazywały się przygody E2rda, aż historia zamknęła się w dziesięciu rozdziałach napisanych przez jego literackich rodziców.

Rysowaliście po ścianach jak byliście mali? Ja owszem. Oślinionym palcem wskazującym na wysokości łóżka, na zimnej ścianie malowanej w błyszczące kwiatowe wzory. Tak, żeby dorośli nie zauważyli. Miałam ze stawiania tych znaków dziką przyjemność, a atmosfera tajemnicy i ukrywania się ze swoją naścienną twórczością robiła swoje. W takich właśnie okolicznościach powstał E2rd. Podobno samo się narysowało. Bazgroł powołany do życia. Przez tatę, który też był kiedyś dzieckiem, dawno, dawno temu. A że akurat znał takie cyfry i litery jakie znał, tak nazwał chłopca i podpisał. Rysunek mieszkał za szafą do chwili, gdy komuś coś wpadło za szafę i trzeba było ją odsunąć. E2rd wraz ze światłem, które rozproszyło ciemność, otrzymał drugie życie. I o nim jest ta historia. I o zwyczajnym chłopcu Marku, z którym E2rd się zaprzyjaźnia. Ich znajomość jest niecodzienna, magiczna, można by rzec, bo nie tylko narysowany chłopiec wkracza całkiem realnie w życie Marka, ale też Marek wskakuje do podręcznika razem z E2rdem, aby spotkać tam inne narysowane postacie. Co tam książka do polskiego, czeka na niego jeszcze cały kosmos!

Myślę, że ten literacki eksperyment powiódł się. Trochę mi przypomina moje zabawy językowo-kreatywne z koleżankami i kolegami z podstawówki odbywające się na podobnej zasadzie, albo zabawy rysunkowe wzorowane na dadaistach, trupy wyborne, i tak dalej, polegające na dorysowywaniu kolejnych fragmentów opowieści przez coraz to inne osoby. O dziwo, książka o E2rdzie jest spójna, pozbawiona stylistycznych odlotów i niezgodności, czego się trochę obawiałam, biorąc pod uwagę udział tylu osobistości, konwencji, pomysłów i stylów w tym przedsięwzięciu.

Moja córka, wierna recenzentka i nierzadko partnerka w rozmowach o przeczytanych przez nas książkach, określiła ją jako dziwną i magiczną. Zbyt magiczną jak na jej poczucie rozbrykanej rzeczywistości. Niezwykłe jest jednak to jak bardzo dała się wciągnąć tej opowieści, co wyszło w dziesiątkach szczegółów relacjonowanych przez nią nawet wiele dni później. Takie pomysły na współpracę są w swej naturze ryzykowne, ale na pewno warto podejmować wyzwanie dla odkrycia niespotykanych walorów artystycznych. Wydawca daje znaki, że ciąg dalszy nastąpi ;-)

Ziuzia i dom na głowie
tekst: Malina Prześluga
ilustracje: Robert Romanowicz
wydawnictwo: TASHKA
oprawa: twarda
wiek: 5+
cena okładkowa: 49,90 zł

E2rd
tekst: Katarzyna Bonda, Sylwia Chutnik, Julia Holewińska, Kamil Niewiński, Daniel Odija, Malina Prześluga, Piotr Rowicki, Przemysław Rozenek, Maria Wojtyszko
ilustracje: Jaśmina Parkita
wydawnictwo: TASHKA
oprawa: twarda
wiek: 5+
cena okładkowa: 39,90 zł